In Hasselt komt de Sint traditioneel het eerst aan op de eerste zaterdag van november, in de kanaalkom. Er zijn nog andere grote Sint-tradities zoals Alden Biesen, de Limburghal in Genk, of Antwerpen. Hasselt huldigt het principe dat de Sint in Hasselt blijft tot op zijn verjaardag.
Hij komt aan met de boot, springt dan op zijn paard en doorkruist de hele shoppingstad in een optocht. Hij ontmoet daarbij duizenden mensen, en hij probeert zo inclusief mogelijk te zijn voor alle mogelijke bevolkingsgroepen. Dit jaar was er een afspraak met de motorclub van OKRA en de rolstoelkinderen van INTESA. Er zijn ook roetpieten, wat normaal is want die hebben in de schoorstenen gezeten en hangen dus vol roet. Hierover wordt geen discussie gevoerd in Hasselt. Op de pui van het stadhuis neemt hij ongeveer duizend kinderen op de schoot, en daarna gaat hij een pint drinken in zijn stamcafé en opent dezelfde dag het huis van de Sint. Hij blijft in Hasselt en is elke dag waarop de winkels open zijn te bezoeken in zijn huis tot en met 5 december. Dan sluit hij ook weer het huis samen met honderden schoolkinderen, hij wandelt dan weer door de stad en zegt tegen alle winkeliers en shoppers ‘tot volgend jaar, hou u goed’. Dan stapt hij op de boot en vertrekt.
De traditie dat de Sint eerst aankomt in de stad Hasselt bestaat al lang. De vorige Sint, Gilbert Govaerts, heeft het 25 jaar gedaan, Andre Kenens, intussen 96 jaar, heeft het daarvoor 29 jaar gedaan en Jaak is nu aan zijn 15de jaar. Dat betekent dus dat de Sint al 70 jaar eerst in Hasselt aankomt. Dat hij zijn huis opent in Hasselt, er blijft wonen en dagelijks aanwezig is in het huis, is vrij recent, het bestaat al twee jaar. Elk jaar woont hij in een ander huis, op die manier komen verschillende locaties in de stad in de aandacht. Hasselt is en blijft een shoppingstad en het is de bedoeling om zoveel mogelijk bezoekers en kopers naar diverse plaatsen in de stad te lokken. Het huis wordt elk jaar ingericht in een leegstaand pand, zo zorgt de Sint daar voor beleving.
Centrale thema’s zijn samenwerking en verbinding, met de lokale overheid, de middenstand, scholen en met verschillende plaatselijke verenigingen. Deze samenwerking heeft voordelen voor de handelaars, de middenstand en de politieke overheid. Het schepencollege ondersteunt het huis voor minstens 7 jaar. Zo kan de traditie van de intrede van Sinterklaas voor de kinderen in ere gehouden worden en kunnen wijken, verenigingen en scholen betrokken worden. Tevens wordt ingespeeld op nieuwe tendensen zoals de roetpieten, conchita’s en aandacht voor diversiteit.
In januari beginnen de voorbereidingen in het kleine comité. Tegen eind maart moet een conceptnota bij het schepencollege liggen met de accenten voor het komende jaar. Daarmee worden ook de eigenaars van lege handelspanden voorbereid, of liever gekneed. In 2023 was het oude gerechtsgebouw het huis van de Sint. Projectontwikkelaar Kolmont was bezorgd voor de historisch waardevolle artefacten in en rond het gebouw, maar heeft dit toch toegestaan.
In de volgende drie maanden werkt een groep van vijf mensen (Katrien Vaes, Ine Vanbaelen, Sam Everaerts, Lut Weyers en de Sint) samen om ideeën te verzamelen, het creatieve voorwerk. In het derde kwartaal worden alle creatieve ideeën gecheckt op haalbaarheid en worden de contacten gelegd om tot resultaten te komen, bijvoorbeeld met Rombouts om bij elke tas koffie die in Hasselt gedronken wordt een koekje met de afbeelding van Sinterklaas te leggen.
De lokale verankering is belangrijk. De berg snoep in het Sinterklaashuis komt van Hasseltse handelaars die heel positief reageren en doneren, in tegenstelling tot grote ketens. In winkelstraten waar bijna niemand meer woont, ontbreekt die lokale verankering en is er minder betrokkenheid.
Communicatie is een belangrijk aandachtspunt. De aanwezigheid op sociale media kan een klus zijn voor hogeschoolstudenten, en zo kunnen nieuwe, jonge doelgroepen aangeboord worden. Secundaire GO-school LEVEL X gaat volgend jaar meewerken aan het nieuwe pietendiploma binnen hun opleiding grafische vormgeving; zo worden jongeren gesensibiliseerd om mee te denken over het ‘moderniseren’ van de bestaande tradities. Ze worden mee eigenaars. Het betrekken van jongeren gebeurt ook op andere manieren. De jongeren van secundaire scholengroep HAST hebben dit jaar de grote stoomboot ontworpen en gemaakt. De nocturnes van Sinterklaas, waarbij hij ’s avonds een tocht maakt door de winkelstraten, hebben er dit jaar toe geleid dat een 400tal volgers van de stoet samen met de Sint zijn gaan turnen. In de kleuterklassen dansen de gymjuffen op de moderne versie van het sinterklaaslied. Whatapp wordt ingezet voor praktische taken, het is een ongelofelijk levende community in de uitvoeringsperiode.
Er was dit jaar een zoekopdracht voor kinderen met de fotoreeks “ Een dag van Sinterklaas in Hasselt”: waar is het verdwenen schoentje? In etalages verspreid in de stad lagen 12 foto’s, gratis op te halen door kinderen. Op de achterkant van elke foto stond een deel van de tekst waarmee ze het volledige verhaal van het verdwenen schoentje konden lezen. Andere tips waren te horen op het youtubekanaal van Sinterklaas3500 in het liedje over het verdwenen schoentje, in het Hasselts dialect. Op een van de foto’s voert de Sint zijn kippen, dat was de opdracht voor de kleurwedstrijd.
Het Sinterklaasliedje is het resultaat van een samenwerking tussen Eddy Vanvoorden en enkele Hasselaren achter de week van het Hasselts dialect (Karin De Greeve, Armand Schreurs en Jos Tuts). Het lied werd gelanceerd op een avond in het Huis van de Sint, en het werd geïntroduceerd in de scholen; sommige klassen kwamen het liedje zelfs zingen in het Huis.
De stad sponsort zodat het huis gratis open staat voor iedereen. De Sint kan zich bezighouden met de essentie: bezoek ontvangen. Scholen betalen €50 per klas voor een exclusief bezoek; dit jaar kwamen er een honderdtal klasjes. De vijf andere hulpsinten investeren de opbrengst van privé-bezoeken bij mensen thuis ook in het Huis van de Sint. Dat geld werd onder meer gebruikt voor speculaasdeeg en om schoentjes te pimpen die in de etalages als herkenningspunt dienden voor de foto’s.
In zijn beginperiode legde Jaak Sinterklaasbezoeken af aan meer dan 100 verenigingen, gezinnen en handelaars samen met zijn pieten, net zoals zijn voorgangers. Later verscheen hij meer en meer in het straatbeeld, dat begon met een tocht per bolderkar op een koopzondag. Die kende veel succes en zo was Sinterklaas vaker aanwezig in de stad. Daaruit ontstond het idee voor het Huis van Sinterklaas.
In dat huis wordt je ontvangen door conchita’s met snoep en speculaas. De conchita’s zijn een recent fenomeen, geïntroduceerd door Bart Peeters. Het leeft enorm bij de kinderen, want conchita’s zorgen goed voor alle noden van Sinterklaas. De conchita’s dragen ook zorg voor iedere bezoeker en voor de huiselijkheid: Het huis ademt de sfeer van een warme thuis waar de Sint echt woont, met living, slaapkamer, badkamer enz… De conchita’s compenseren het gebrek aan voldoende pieten. In enkele jaren tijd bestaat deze ongelofelijke groep al uit 34. De pieten en de Sint nemen hun tijd voor de bezoekers, ze gaan in interactie met iedereen.
De Sint ondersteunt ook de boodschap van duurzaamheid. Tweedehandswinkel Okazi heeft zich geëngageerd om 7 jaar te zorgen voor de inrichting van het huis. Het repaircafé heeft de gordijnen gemaakt En het huis functioneerde goed in 2023: de vereniging van handelaars heeft een kamer afgehuurd voor een tweemaandelijkse vergadering. OKRA hield er creatieve knutselworkshops. De hotelschool organiseerde er speculaasworkshops voor leerlingen van 5de en 6de leerjaar, dat stimuleert tevens een studiekeuze richting hotelschool. In 2023 waren er meer dan 10.000 bezoekers, een groeiend succes! Eentje zei zelfs: nu geloof ik terug in Sinterklaas!
Alle medewerkers van de Hasseltse stadsdiensten en de vele scholieren en vrijwilligers die op het terrein hand- en spandiensten leverden werden door de stad uitgenodigd op de “afterparty”. Ze worden dan in de bloemetjes gezet.
Jaak is als twintiger in de sinterklaastaak gerold, en hij geraakt er niet meer uit. Het stimuleert hem dat hij mensen weer kan laten samenkomen op een leuke en haalbare manier, dat hij zo het sociale engagement van mensen kan aanwakkeren. Dergelijk engagement is mogelijk omdat het overzichtelijk is: het is jaarlijks slechts een korte periode en het is lokaal. Ten huize Nijs leeft het sinterklaasgebeuren het ganse jaar door: Isa maakt samen met de hoofdconchita de uurroosters, zelfs de jaarlijkse gezinsfoto met nieuwjaar droeg dit jaar de symboliek van de Sint mee. Jaak associeert zich ook met de Sint. Kennissen refereren vaak naar zijn sintoptredens. Hij is het gezicht van de Sint, wat een extra hinderpaal vormt voor toekomstige opvolgers. De interesse om het door te geven is een aandachtspunt. Jaak wil het nog vijf jaar doen, tot zijn 70ste en hij is nu al op zoek naar een opvolger, ook voor het managen van het Huis van de Sint.
