Schemerwandeling met vuurpotten
Elk jaar, en dat al 15 jaar lang, vinden er tijdens de bloesemperiode mooie schemerwandelingen plaats op het fruitbedrijf van Luc en Agnes Exelmans-Jacobs in Sint-Truiden. De deelnemers maken bij valavond een wandeling tussen fruitbomen op het moment dat ze mooi in bloei staan. De bloesemperiode varieert van jaar tot jaar, maar april is de bloesemmaand bij uitstek. Het te volgen parcours wordt aangegeven door vuurpotten. Dat is heel mooi bij valavond, maar het was niet hun initiële functie. Het is namelijk zo dat fruitbloesems kwetsbaar zijn voor vorst. In april kan het ’s nachts nog flink vriezen. Een of twee graden vorst kan nog net, maar als de temperatuur nog lager zakt, kan de beginnende vrucht afvriezen en sterven. Gevolg: geen fruit. De teler doet er dus alles aan om de temperatuur rond de bloesems te vrijwaren van vorst. Door het plaatsen van vuurpotten tussen de bomen kan hij de temperatuur op de koudste uren van de nacht hoog genoeg houden zodat er geen vorstschade ontstaat. Omdat het zicht van die vuurpotten in de nacht zo een mooi schouwspel oplevert, heeft men het idee opgevat om mensen hiervan te laten genieten: het nuttige aan het aangename koppelen.
Samenwerking met de stad Sint-Truiden
De stad Sint-Truiden ijvert al jaren om het Haspengouws fruit en zijn telers te promoten. Het gebruik van de vuurpotten leverde een mooie kans om er een toeristische attractie van te maken. Stad en fruitteler stippelen samen een parcours uit en zorgen voor een goed uitgewerkte taakverdeling. De stad zorgt dat de inschrijvingen gebeuren via het digitaal platform van de toeristische dienst. Daarenboven zorgt de stad ervoor dat ervaren stadsgidsen tijdens de wandeling een stukje geschiedenis van de fruitteelt belichten. Jaar na jaar groeide de aantrekkingskracht van de schemerwandelingen. Zo krijgt de teler ook de kans om zijn producten in de kijker te stellen.
Haltes tijdens de wandeling
Tijdens de wandeling zijn er verschillende haltes voorzien. In 2023 waren dat:
Ontstaansgeschiedenis van de nieuwe visie op fruit telen
Luc en Agnes Exelmans-Jacobs baten al jaren een fruitbedrijf uit. Zij deden dat lang zoals hun ouders: fruit telen en leveren aan de veiling. Er werd lang gedacht dat schaalvergroting en intensieve fruitteelt de oplossing voor de toekomst was. Voor hen kwam er een keerpunt in het jaar 2011: op 18 augustus woedde er in het hartje van Limburg een verwoestende storm. Iedereen herinnert zich dat er vijf doden en talrijke gewonden vielen op Pukkelpop. Heel dramatisch was dat, maar helaas had de storm ook een ware ravage aangericht in de fruitteelt. De appel- en perenpluk was nauwelijks begonnen. Na die storm restte er nagenoeg niets om te plukken. Dat was de spreekwoordelijke druppel die hen deed inzien dat voor hen enkel telen en leveren aan de veiling geen toekomst bood.
Zij waren in die tijd al actief met Fancy Fruit: allerlei soorten fruit telen en aan de man brengen op streekproductenmarkten. Zij geloven in de korte keten: van de teler rechtstreeks naar de klant. Zij proberen zoveel mogelijk afgeleide producten van hun fruit te maken en dit via hun fruitshop aan de klant te brengen. Hugo Jacobs, broer van Agnes en ook fruitteler, werkte al sinds 2010 met de stad aan een toeristisch luik voor de fruitteelt. In 2019 hebben Luc en Agnes dit luik overgenomen en organiseren zij de schemerwandelingen in nauwe samenwerking met de toeristische dienst van de stad Sint-Truiden.
In april 2023 vonden vier schemerwandelingen plaats, waarbij er telkens zo’n 300 deelnemers waren.
Fruitteelt en natuur hand in hand
Volgens Luc kan een fruitteler perfect in harmonie met de natuur gezonde producten telen via de weg van de geïntegreerde fruitteelt. Hierbij wordt het gebruik van insecticiden zoveel mogelijk beperkt door het gebruik van natuurlijke technieken zoals het inzetten van natuurlijke vijanden van de schadelijke insecten. Een ander voorbeeld is de feromoonverwarring waarbij mannelijke insecten in de war worden gebracht. Op vele plaatsen nemen ze feromonen waar die vanuit plastic buisjes verspreid worden. Daardoor kunnen ze deze geur niet meer gebruiken om het juiste vrouwtje te vinden. Het aantal mannetjes dat zich kan voortplanten wordt daardoor drastisch beperkt zodat ze geen noemenswaardige schade meer kunnen aanrichten. Een laatste vorm van insectenbestrijding gebeurt met gele kleefstrips. Die worden tussen de bomen gehangen wanneer de vruchten van groen naar geel verkleuren. De kersenvlieg en de drosophila suzukii worden aangetrokken door de gele kleur, maar zodra ze de strip aanraken plakken ze vast: geen insecticide meer nodig om hen uit te schakelen.
