Joni, Lisanne en Rylessio zijn drie Nederlandse leerlingen die nu in 2024 in het laatste jaar secundair onderwijs zitten. Ze volgen les op de school campus de helix in Maasmechelen. In juni hopen ze hun studies in België met glans af te ronden en daarbij een Nederlandse traditie in ere te houden: de (boeken)tas aan de vlaggenstok. Nederlanders die aan de Belgische kant van de Maas wonen brengen deze traditie mee naar Belgisch Limburg.
Kijk wat ik heb gedaan.
Lisanne woont in België, in Rekem meer bepaald. ‘Je ziet ons huis bijna niet door de bomen, toch ga ik trots zijn als ik afstudeer. Heel de straat hoeft het niet te zien, maar ik wil het wel tonen aan mijn vrienden die in Nederland wonen of studeren’. Rylessio woont in Nederland, Urmond. Hij wil het ook doen. Sociale media versterken de traditie volgens hem, een foto op instagram toont dan: ‘kijk, ik ben geslaagd’. Volgers van je account reageren dan : proficiat met je afstuderen, ik zag het aan de vlag. Joni woont in Nederland, Stein.
Nederland kent een traditie van bevlaggen: Bij de doden herdenking op 4 mei, bij Prinsjesdag, enzovoort. Maar ook bij een huwelijksjubileum of bij carnaval; dan wordt de carnavalsvlag uitgehangen. Er bestaan zelfs wettelijke regels over het uithangen van een vlag: Ze moet beschenen worden door zonlicht of schijnwerpers en ze mag de grond niet raken.
Waarom doen we dit?
In Nederland wordt aan de vlag een rugzak of schooltas gehangen bij het afstuderen van de secundaire school. Traditioneel is dit de Nederlandse vlag. Varianten zijn een oranje vlag of de vlag van je school.Voor Joni en Rylessio, die in Nederland wonen, is het de normaalste zaak van de wereld. In België wordt enkel een vlag uitgehaald als de nationale voetbalploeg speelt. De Nederlanders die op Belgische scholen les volgen en de traditie staande houden in Belgisch Limburg wonen meestal in Nederland. Lisanne woont in België, maar vindt het belangrijk om dit ook te doen. Ze heeft nog zeven jaar in Nederland gewoond, daarom is de band er nog.
De leerlingen stellen zich ook de vraag of je ook een Nederlandse vlag uithangt wanneer je een andere nationaliteit dan de Nederlandse hebt? Bij Nederlandse leerlingen van Marokkaanse afkomst hebben ze nog geen Marokkaanse vlag gezien, die hangen ook gewoon de Nederlandse uit.In de familie van Lisanne heeft haar halfzus het ook gedaan, zij woont bij haar moeder in Nederland. Daar krijg je een telefoontje vanuit je school of je geslaagd bent of niet, en dan wordt de vlag buiten gehangen. Alle leerlingen doen dat op dezelfde dag. Geen vlag is niet geslaagd.
Wanneer is de traditie ontstaan?
Waar de traditie vandaan komt weten de leerlingen niet. Rylessio weet niet of zijn ouders het ook gedaan hebben. Volgens de mama van Lisanne is dit ontstaan na de Tweede Wereldoorlog en zijn de scholen er oorspronkelijk zelf begonnen met het uithangen van vlaggen. Vervolgens werd de rugzak of schooltas erbij gehangen omdat duidelijk te maken waarop het uithangen van de vlag wees. Varianten zijn dat er bijvoorbeeld ook potloden, pennen en papieren mee worden opgehangen. Er zijn ook verschillende soorten vlaggen die je kan kopen. Je kan dus creatief aan de slag met de traditie. Nadien vinden er meestal examenfeestjes plaats: een groepje van mensen die samen afspreken om één feest te geven, anders moet je naar wel 30 feestjes gaan.
Meestal wordt er ook een examenreis aan het afstuderen gekoppeld: in het Nederlands onderwijs is men al klaar op 29 mei, omdat er één generaal examen voor iedereen is. De reis wordt meestal met een groepje vrienden gemaakt. Toen Lisanne en haar beste vriendin afgestudeerd waren, zijn ze samen naar Parijs geweest.
Een symbool van trots voor het hele gezin
De vlag en tas aan de familiewoning zijn een symbool van trots voor het hele gezin. Je mag de vlag zolang laten hangen als je zelf wil. Gemiddeld is dit twee weken, maar er zijn er ook dit het een dag of een maand laten hangen. Bij Rylessio blijft de vlag een maand hangen. ‘Het mag wat langer duren, want we hebben lang genoeg op school gezeten’. Voor Lisanne volstaat een of twee weken, ze wil het ook niet te erg in de verf zetten.
Tot slot: Hoe gaan de leerlingen het zelf aanpakken als ze eind dit schooljaar afstuderen?
Lisanne gaat een kleine examenreis maken met haar beste vriendin of haar moeder, omwille van het symbolische karakter. Ze gaat gewoon de vlag uithangen met haar rugzak eraan. Rylessio gaat ook zijn vlag met rugzak uithangen en veel foto’s maken om te delen via instagram. Vermoedelijk volgt er ook een klein feestje met vrienden en familie. Joni gaat ook de vlag uithangen met boekentas, en met de boeken erbij. Ze plant ook een examenfeestje met daaraan gekoppeld een reis…