In 1981 waren Betty en Gilles net een jaar getrouwd en ze woonden in de parochie “Sint-Jan” in Tongeren. Toen schreven ze voor de eerste keer in om deel te nemen aan de Kroningsfeesten in 1981. Ze werden als jonggehuwden gevraagd voor de rol van het jonge koppel van de “Bruiloft van Kana”. In 2023 namen ze voor de zesde keerdeel aan de Kroningsfeesten, als feestvierders van de bruiloft van Kana,in de vier processies en de vier avondvoorstellingen.
Reeds in de 14e eeuw werden in Tongeren relieken aan de pelgrims getoond, om de zeven jaar. De Franse Revolutie zorgde voor de afschaffing van dat gebeuren. Pas in 1890, toen het prachtige beeld van Onze Lieve Vrouw “Oorzaak Onzer Blijdschap” gekroond werd door bisschop Doutreloux, besloten ze in Tongeren om de zeven jaar een processie te houden en ze noemden dat gebeuren “Kroningsfeesten”. De eerste ommegang vond plaats in 1897 en in 2023 werd de 19de uitgave gevierd.Het samenhorigheidsgevoel daarbij is amper te omschrijven. Het is hartverwarmend om mee te doen; elke processie en avondspel is een apotheose. Enkel in 1918 zijn de Kroningsfeesten niet kunnen doorgaan omwille van de eerste wereldoorlog.
Elke parochie heeft zijn processiegroep die steeds hetzelfde tafereel uitbeeldt. Er zijn 21 groepen en 18 taferelen. Met meer dan 3000 mensen werken eraan mee: Tongenaren, uitgeweken Tongenaren en zelfs niet-Tongenaren. En jammer genoeg is er soms zelfs een aanwervingsstop. Zo ook in de groep van Sint-Jan waar toch al een 300 mensen aan meewerken! Het is een heel sterke traditie. Sommigen “hoppen” en gaan dan om de zeven jaar in een andere parochie om een andere groepsdynamiek te ervaren.
Heel veel mensen zijn in 2023 meegegaan in de vier processies en deden mee aan vier keer avondspel. Is het samenhorigheidsgevoel na de corona crisis groot? Er waren zelfs drie generaties van één familie bij, en ook veel jongeren. Zij namen rollen op die kracht en uithouding vergen: de wijnkruiken dragen, de versierde karren met de geluidsinstallatie voortduwen, het dansen. Betty en Gilles zijn ook al zestigers. Misschien zullen ze bij de volgende Kroningsfeesten enkel voor de kortste processie rondgang kiezen.
De betrokkenheid met het gebeuren start zodra het eerste van de zes magazines verscheen in de herfst van 2021. Vanaf dan kon je ook inschrijven, zelfs via de nieuwste digitale technieken. Het overkoepelend centraal bestuur kwam al in oktober 2020 met de parochiale bestuursleden samen, drie jaar voor de processie. Om de zeven jaar is er een nieuw thema. Voor 2023 was dat “zoek verbinding”. Een vijftal lezingen stimuleerden die betrokkenheid: over verbinding met natuur, met andere religies, met andere culturen, met God en hoe verbindingen zoeken.
Om de zeven jaren is er een nieuw processielied dat rekening houdt met het ritme van het stappen in de processie. Deze “stapfrequentie” vermijdt problemen in de processie,bijvoorbeeld een accordeoneffect zoals bij autofiles.De eerste stap voor de parochiegroepen is het aanleren van het nieuwe lied. Bij een volgende stap vernemen de deelnemers welke rol ze zullen spelen en welke kledij en attributen ze daarbij nodig hebben. Nadien leren ze eenvoudige gebaren aan en daarna gaat de Sint-Jan-groep leren “stappen”in de PIBO-school.
Alle groepen krijgen een eigen kleurenpalet en hun kledij betalen ze zelf.De “naaigroep” maakt ze…gratis. De imposante Romeinen met paarden zijn natuurlijk in het rood. De “zingende maagden” hebben altijd hetzelfde lied, dezelfde choreografie en de KSA’ers mogen met de belletjes rinkelen. De Tongenaren krijgen er telkens weer kippenvel van. Alles berust op vrijwilligerswerk. Er komt wat geld in het laatje door een pannenkoeken- of spaghettiavond, een concert, …. En van de stadsdiensten krijgen ze veel materiële hulp. De Kroningsfeesten zijn immers heel belangrijk erfgoed van onze oudste stad. Her en der wordt het asfalt hersteld, de stad fleurt op. De veiligheid wordt op punt gesteld.
Heel Tongeren is erbij betrokken. Straatcomités zorgen dat hun straat er fantastisch uitziet. De vlaggen en versieringen nemen je onmiddellijk mee in de wereld van de “Kroningsfeesten”. Elke editie heeft zijn eigen vlag. Dit jaar was de langste vlag zelfs 22 meter! De grote inleiding tot het gebeuren is de rondgang van (een kopie van) het gekroonde Mariabeeld. Gedurende 29 dagen bezoekt ze 34 plaatsen: alle dorpen, dekenaten, parochies, kloosters en woonzorg centra en dan voel je de verbondenheid, de samenhorigheid.
Na Pasenwordt het zeer druk: oefenen en nog eens oefenen. Het beeld van Maria wordt,zoals elk jaar in mei versierd met enorm veel hortensia’s, wit en blauw,in de basiliek. Heel Tongeren wordt opgesmukt voor de feestweek in juli. Dan kunnen mensen van gans België en van daarbuiten genieten van dit ingetogen gebeuren. Wanneer de deelnemers aan de processie samen komen aan de start van de processie of nadien bij het afsluiten aan de basiliek gaat er een golf van samenhorigheid door de stad.
Veel deelnemende mannen hebben een baard gespaard om hun rol te vertolken. Na de laatste avond voorstelling gaan die baarden er af, vaak gebeurt dat gratis.
De Kroningsfeesten worden afgesloten met een mis en een lichtprocessie, dat wat in 2023 op 23 september. Duizenden mensen met lichtjes keken samen hoopvol vooruit naar de volgende editie in 2030.
