De Hubertusfeesten in Offelken (Tongeren).

De toren van de Hubertuskapel

In Offelken, een gehucht van Tongeren, staat een Hubertuskapel. De geschiedenis van deze kapel gaat terug tot de 12de eeuw. Volgens de legende wilden de toenmalige Tongenaren een kapel bouwen aan wat nu de Luikersteenweg is, een eind verder. De materialen die klaar lagen voor de bouwwerken werden echter iedere nacht mysterieus verhuisd naar Offelken. Op een morgen stonden er in Offelken zelfs 8 paaltjes in de grond, verbonden met een rood zijden draadje. De boodschap was duidelijk: de kapel hoorde in Offelken te staan.
Na acht eeuwen, vele verwoestingen en overstromingen, staat de kapel er nog steeds. Ze is gewijd aan Sint Hubertus, de patroonheilige van de jacht.

In Offelken bestond er al meer dan 400 jaar geleden een Broederschap van Sint Hubertus. Deze broederschap organiseerde de oorspronkelijke Hubertusvieringen. Gedurende een octaaf (een periode van 8 dagen) in november werden er rond de kapel vlaggetjes met de beeltenis van de heilige Hubertus en ‘kraakkoek’ verkocht. Een priester wijdde de kraakkoek waarvan gedurende 8 dagen een stukje aan de dieren werd gevoerd om ze te beschermen tegen ziektes. Er waren souvenirwinkeltjes en er werden spelen georganiseerd.

Het interieur van de Hubertuskapel

Vandaag bestaat die Hubertusviering nog steeds, maar wel in een iets andere vorm. Souvenirs en vlaggetjes worden niet meer verkocht. De kraakkoek is verdwenen, nu zijn er soep en wafels te koop. De feesten starten op de eerste donderdag van november met een gebedsviering in de kapel. Gedurende acht dagen blijft de kapel iedere dag van 14 tot 15 uur toegankelijk voor bezoekers.

De optocht begint
Hubertus feesten 2019

Op zondag is het hoogtepunt van de viering. Er wordt eerst stevig ontbeten met spek en eieren in de cafetaria van de Hippodroom in Tongeren. Daarna is er een optocht met het beeld van Sint Hubertus door de straten van Offelken. Zowel dieren als mensen stappen mee. Aan veel huizen wappert een vlag met de beeltenis van Sint Hubertus.
Het Koninklijk trompetterskorps Ambiorix van Tongeren zorgt voor de muzikale begeleiding. Regelmatig stopt de stoet en dan spelen de jachthoornblazers van Wiemesmeer, en zo ontstaat er duidelijk een jachtsfeer ter ere van hun patroon St.-Hubertus. 

Samenkomst aan de hippodroom

De optocht eindigt aan de Hippodroom waar de deken van Tongeren een mis opdraagt met de traditionele wijding van het brood. Rond het altaar is een prominente plaats voorzien voor de Ridders van Morepoit tot Bukeberg, de bekende Tongerse carnavalsvereniging. De jachthoornblazers staan opgesteld voor het altaar.

Hubertus feesten 2019

Alle dieren zijn welkom maar er zijn toch vooral paarden en honden aanwezig. De honden laten zich goed horen tijdens de mis. Na de wijding van de dieren is er nog soep en drank voor alle aanwezigen. Er zijn toch wel  250 mensen aanwezig, een 20-tal paarden en heel veel honden. Op vrijdag nadien worden de feesten afgesloten met opnieuw een gebedsdienst in de kapel.

Een dag later heb ik afgesproken met Jean-Pierre Houben, de voorzitter van het wijkcomité van Offelken. Hij vertelt mij meer over de organisatie van deze mooie traditie.

Het wijkcomité werd opgericht in de jaren ’80 van de vorige eeuw. Philippe Trouwers was de eerste voorzitter.  Het comité bestaat vandaag uit 3 mensen. Zij organiseren ieder jaar een barbecue om geld in te zamelen, maar ook om iedereen betrokken te houden bij de feesten. Volgens Jean Pierre is dat niet moeilijk. Ieder jaar worden familie en vrienden bereid gevonden om een deel van de taken op zich te nemen. Zelfs degenen die ondertussen verhuisd zijn, komen hiervoor terug naar Offelken. Het is een deel van hun identiteit geworden.

Hubertusbeeld gedragen door leden van KSA

Ook de jongeren van de jeugdbeweging KSA helpen mee. Zij verzorgen het ontbijt op zondag en twee van hen dragen het beeld van Sint Hubertus tijdens de optocht.

Als voorzitter zorgt Jean Pierre voor de jaarlijkse aanvragen bij de gemeente. Ook met de paardenclub van de Hippodroom worden afspraken gemaakt om de piste vrij te houden.

De stad Tongeren is mede-organisator van de feesten. Zij zorgt voor een budget waarmee onder andere de hoornblazers van Wiemesmeer betaald worden. Een stadsmedewerker deelt ook drankbonnetjes uit aan de aanwezigen. De Ridders van Morepoit tot Bukeberg, die vroeger de Hubertusfeesten financieel ondersteunden, leveren nu vooral morele steun door hun aanwezigheid. 

De wijding van de dieren
Dieren en baasjes wachten op hun wijding

Wat zal de toekomst brengen?
De belangstelling van het publiek voor de Hubertusfeesten neemt voorlopig niet af. Het tekort aan priesters is echter een bekommernis voor Jean-Pierre. Zal de deken in de komende jaren nog een gaatje vinden in zijn drukke agenda om de misvieringen te komen leiden?

Interview door Sabine Cartenstadt in november 2022 met Jean-Pierre Houben, voorzitter van het organiserend wijkcomité.
Contact:

verdere info:

Plaats een antwoord

Limburgs Volkskundig Genootschap