Op respectievelijk 31 maart en 22 mei werden Fran en Reduan 18 jaar. Bij deze leeftijd wordt in Limburg snel gedacht aan de obligate drankfeestjes en de versierde voortuinen. Maar wordt dit in iedere Limburgse gemeente en bij de verschillende jongeren in Limburg op dezelfde wijze gevierd?
Reduan: In Maaseik, waar ik woon, worden nog steeds ‘tonnen’ gehouden. Dit is een feestje in een lokale zaal of bij iemand thuis waarbij er dan drank wordt voorzien voor de aanwezigen. Bij ‘het sieren’ wordt de jarige vastgebonden en helemaal vies gemaakt. Vroeger werden er gedichten of teksten gemaakt, maar dit gebeurt veel minder dan vroeger. Ook nieuwe deuren of afval in de voortuin is volgens mij steeds minder van deze tijd. Slingers, cadeautjes, uitbundige feestjes en hevige muziek zijn nog steeds standaard. Mijn vrienden en ik pakken het wel anders aan dan de meesten in Maaseik, omdat we het vastbinden en vuil maken niet zo leuk vinden. Een vriendin van mij werd bijvoorbeeld aan een boom gebonden en nadien werden er eieren op haar gegooid. Er wordt gewoon afgesproken, samen uit eten gaan en iets drinken. Bij de samenkomst worden dan cadeautjes gegeven. Gelijkaardig met andere tradities zijn wel de foto’s: vaak wordt er een fotocollage gemaakt van de jarige.
Fran: Bij ons in Maasmechelen komen we samen aan het huis van de jarige op de dag voor de 18de verjaardag . Het sieren van het huis gebeurt wel minder, me dunkt. Wat we wel doen is de persoon ‘begaaien’ met bloem, eieren, saus, ketchup, enzovoort. Welke producten gebruiken we? Je kijkt in de kast wat er over datum is en dat gebruiken we. Mijn vriendin Nena kreeg bijvoorbeeld 2 liter Ice Tea en grote bussen met saus over haar heen. De jarige wordt ondergedompeld, gaat nadien douchen en dan is het klaar. Het is wel een bizar moment als de jarige zich gaat wassen, want dan zit je daar op deze persoon in zijn of haar thuis of huis te wachten. Meestal blijven we dan daar nog wel even zitten en maken het gezellig. De drank of de ton wordt op een ander moment dan het sieren gegeven. Bij mijn verjaardag heeft deze traditie niet plaatsgevonden: het merendeel van mijn vaste vriendengroep was jammer genoeg op eindejaarsreis met school. De leidingsploeg van mijn jeugdvereniging was wel aanwezig: ze hadden de voortuin versierd met walnoten (een jaar ervoor in Leut geraapt!), de glasbak leeg gegooid en in wol een doolhof gemaakt. In het lokaal van de jeugdvereniging wordt meestal gekeken wat er nog aanwezig is: wc-papier bijvoorbeeld. Er wordt geen specifiek afval gekozen. Vlaggetjes en grappige foto’s van de jarige persoon zijn ook typisch. De vlaggetjes en versierspulletjes worden dan gekocht. We maken het persoonlijk door de foto’s van de jarige te gebruiken.
Reduan: Voor ons draait het om het samenkomen, het feliciteren. Nadien gaan we naar een bar. We maken een groep via een sociaal medium: Snapchat of Instagram. Daar wordt alle info gepost: waar, wanneer, hoe laat, enzovoort…
De verklaring voor de alternatieve invulling van deze traditie door Reduan & co is tweeledig. In onze vriendengroep zitten diverse leeftijden, zegt Reduan. We doen het anders omdat er toch wel een kloofje op dat vlak zit. De jarige neemt het initiatief om de anderen te nodigen. Onze vriendengroep is ook multicultureel en divers, iedereen in de groep kan zich vinden in de wijze van vieren. Reduan heeft de indruk dat de traditie van het vieren en sieren aan het veranderen is, maar niet heel fel. Er bestaan nog wel fuiven van 18-Jarigen, maar hij is er zelf nog maar een of twee keer naar toe gegaan. De wijze van vieren hangt van het soort vriendengroep af. Maaseik is een carnavalsstad, maar mijn vrienden komen uit Genk en Hasselt. In Maaseik wordt meer gedronken, dit is in Genk of Hasselt minder fel aanwezig. Er wordt ook wel gedronken, maar minder. Dit heeft ook te maken met de stadsomgeving: stadswoningen hebben geen voortuin en bij bewoners van appartementen is het echte sieren minder een optie. Dit wordt in een meer rurale omgeving zoals Maaseik meer gedaan. Als ik uitgenodigd word voor een feestje ga ik altijd wel, ik vind dat wel leuk. Ik zeg niet snel nee tegen dergelijke uitnodiging.
Fran: Het ‘begaaien’ is vrij recent, dit deden mijn ouders bijvoorbeeld niet. Het sieren wel. Waar de gewoonte van het ‘begaaien’ vandaan komt? Dat vraag ik mij ook af, het wordt gewoon gedaan. Dus ik volg gewoon. Fijn vind ik het persoonlijk niet. Daarom vond ik het niet heel erg dat mijn vrienden er toen niet bij waren. Vrienden die het echt niet willen, daar doen we het niet bij. Als we samen komen om een tekst samen te stellen, of op de dag van het sieren zelf, dan lokken we de feesteling ook even weg . We pakken dit tactisch aan, door bijvoorbeeld de dag te kiezen waarop hij weg is naar zijn hobby.
Reduan: Ik word binnen 2 maanden 18, hoe ik het ga vieren? Ik weet het eigenlijk nog niet. Ik ben niet voor het uitbundig vieren, dat is niet echt mijn ding. We houden het liever kleinschalig en gezellig. De overvloed aan alcohol is voor ons ook niet nodig. 18 Jaar worden is voor mij wel een mijlpaal, je wordt officieel en dus wettelijk volwassen. Het is toch meer bijzonder dan wanneer je 14 of 16 wordt. Mijn ouders hebben geen rol in het geheel. De jarige nodigt wel uit, maar iedereen betaalt zijn eigen eten. De jarige wordt getrakteerd. Hij is jarig en daarom moet hij gevierd worden. Onze vaste vriendengroep is eerder kleinschalig en bestaat uit 8 of 9 mensen. Er worden dan klassieke grapjes gemaakt zoals: nu kan je eindelijk legaal alcohol en sigaretten kopen. Voordien was het altijd van: ‘ah neen, dat gaat niet: hij is minderjarig’. Op zich is het wel leuk allemaal, daarom hoop ik dat de traditie ook wordt voortgezet…
