Elk jaar rond Lichtmis (2 februari) is er pannenkoekenfeest in de Stedelijke Basisschool van Rapertingen, een wijk van Hasselt. Leden van de oudervereniging zorgen ervoor dat de meer dan 400 kinderen pannenkoeken kunnen smullen om het feest van Lichtmis te vieren.
Liesbet Lammertijn, de voorzitster van de oudervereniging, vertelt er graag en vol enthousiasme over.
Het begon midden de jaren ’90. Toen juffrouw Joske van de derde kleuterklas de kalenderfeesten in haar jaarplan opnam koos ze ook Lichtmis als ideale invulling van de periode tussen Kerstmis en carnaval. Ze bakte toen pannenkoeken in de klas, samen met de grote kleuters. Al vlug wilden de andere kleuterklassen en het eerste studiejaar dat ook, en na enkele jaren nam de oudervereniging de taak over om pannenkoeken te zorgen voor heel de school. In de beginjaren bakten ze zelf, maar omdat honderden pannenkoeken bakken geen sinecure is werd er pragmatisch gekozen voor het bestellen van kant-en-klare pannenkoeken. Die moeten ze enkel opwarmen, bestrooien met poedersuiker, oprollen en verdelen. Dat gebeurt in de refter van de school waar de klassen één voor één aanschuiven. Tot de tweede kleuterklas krijgen ze er een pannenkoek, en vanaf de laatste kleuterklas tot het zesde leerjaar mogen de kinderen twee pannenkoeken smullen. En sommige handige en hongerige kinderen spelen het dan nog klaar om de tweede pannenkoek af te bietsen van een minder hongerig klasgenootje… Dit jaar werden er 750 pannenkoeken verwerkt.
Maar het blijft niet bij pannenkoeken smullen. In de klas krijgen de kinderen van hert eerste en tweede leerjaar uitleg over de traditie van Lichtmis van de godsdienstjuffrouw. De basisschool van Rapertingen hoort bij het stedelijk en gemeentelijk onderwijs, maar ook daar is plaats voor kennis over de (volks)religie.De kinderen leren dat Lichtmis in de katholieke kalender op 40 dagen na Kerstmis staat voor de opdracht van Jezus in de tempel, de opname van het nieuwe kind in de gemeenschap. En de oude Simeon, die in de tempel van achter een zuil toekeek, zag in het kindje Jezus het licht voor de mensen zou worden. Zo werd Lichtmis het feest van het lichten worden er ook kaarsen gewijd. In het Frans wordt Lichtmis ‘fête de la Chandeleur’ genoemd.
Er wordt niet meer vermeld dat deze kaars tevens hoort bij het oude kerkelijke zuiveringsritueel dat elke moeder tot in de jaren ’60 moest ondergaan achteraan in de kerk, 40 dagen na de bevalling. Zo werd ze gezuiverd weer opgenomen in de gemeenschap.
Wel wordt er verteld dat in de landbouwtraditie nieuwe knechten werden binnengehaald op Lichtmis, wanneer het licht van de lente al duidelijk zichtbaar is. En dan werden ze goed ontvangen met pannenkoeken.
Om het pannenkoekenfeest aan te kondigen stuurt de directeur van de school een brief naar de ouders. Daarin staat ook de achtergrondinformatie over de betekenissen van Lichtmis.
Door corona is het pannenkoekenfeest slechts éénmaal geannuleerd in Rapertingen, in 2020. Het feest heeft in de loop der jaren wel enkele evoluties ondergaan. Er wordt niet meer ter plaatse gebakken, en de datum ligt niet meer vast op 2 februari maar op de woensdagvoormiddag dichtbij, omdat verschillende leden van de oudervereniging en andere helpende handen vrij zijn op woensdag.
Kinderen met een allergie brengen hun eigen pannenkoeken mee. Die worden dan voorzichtig apart opgewarmd om problemen te voorkomen.
De voorbereiding van het feest verloopt inmiddels vlekkeloos, het staat gewoon in de jaarplanning van de oudervereniging tussen de komst van de sint, kerstmis, de paashaas en vele andere activiteiten. Essentieel is wel het tijdig bestellen van de honderden pannenkoeken. Ooit werd dit vergeten, en toen hebben enkele ouders alle supermarkten in de omgeving moeten leeg kopen, de pannenkoeken tenminste.
De oudervereniging organiseert deze praktijk met veel plezier omdat ze hun traditie belangrijk vinden, en bovendien is het fijn om samen zoveel plezier te ervaren.De link met de kerkelijke kalender stoort niemand, ook niet in een school van het stedelijk en gemeentelijk onderwijs. Of deze traditie ook in andere scholen bestaat weten ze niet, maar in hun school is ze sterk. Een oudervereniging kent natuurlijk veel wissels omdat de schooltijd van hun kinderen beperkt is tot 9 jaar, maar dat remt het doorgeven van het gebruik niet.
De kosten voor het pannenkoekenfeest worden gedragen door de oudervereniging. Ze organiseert elk jaar een aantal activiteiten die geld in het laatje brengen: kienen, een ontbijt, BBQ, sponsoring… Daarmee financieren ze allerhande extraatjes in de school, onder meer het pannenkoekenfeest. De actieve werking van de oudervereniging is allicht een van de factoren die verklaren waarom meer dan 400 kinderen in het kleine Rapertingen naar school gaan.
Interview op 8/2/2023 in Hasselt door Luk Indesteege met Liesbet Lammertijn, voorzitster van de oudervereniging van de Stedelijke Basisschool Rapertingen, Bieststraat 40 , 3500 Hasselt
