Woensdag 19 april 2023 mocht ik mee aan tafel voor een iftarmaaltijd bij het gezin Kaya in Beringen. Ik was deelnemer van het #IftarMee-project van vzw Fedactio. Na mijn inschrijving in het project werd ik als deelnemer ‘gekoppeld’ aan het gezin Kaya. Gastvrouw Sevde en gastheer Bilal ontvingen mij met open armen bij hen thuis.
Tijdens de vastenmaand ramadan eten en drinken moslims niets tussen dageraad en zonsondergang. Wat is een ‘iftar’? Dit is de maaltijd die moslims nuttigen tijdens de ramadan na zonsondergang. Dit wordt ook wel ‘het breken van de vasten’ genoemd. Deze maaltijd nemen ze vaak met familie, vrienden en kennissen. En in dit geval met mij.
Naar het voorbeeld van de profeet Mohammed werd de maaltijd ingezet met een dadel. In deze vrucht zit veel suiker. Op die manier is de suikerspiegel in je bloed weer op peil. Best wel aangewezen na een hele dag niet eten en drinken. Daarna volgde een lekkere moussaka met een slaatje. Sevde en Bilal vertelden over deze traditie die vrijwel over de hele wereld door moslims wordt beleefd. Naast het vasten is de ramadan ook een periode van bezinning en verbinding met je naasten. Het is een tijd om even stil te staan bij het leven. In deze heilige maand wegen je goede daden zwaarder door. Dit geldt ook voor je slechte daden. Ook word je je bewust van je eventuele verslavingen. Bilal sprak over zijn zin in koffie en zijn milde hang naar cafeïne. De vasten maakt je bewust van deze dingen. Ik vroeg of de ramadan ook een periode is van onthaasting en leven op een trager tempo. Ze hebben nog twee jonge kinderen in huis. Daarnaast zitten ze mee in de organisatie van verschillende iftars en worden ze op hun beurt uitgenodigd op tal van iftars. De agenda’s zijn goed gevuld! Dus van onthaasting is er niet veel sprake. Dit toont aan dat de ramadan een periode is van verbinding. Zowel met moslims als niet-moslims. Immers, wat is er meer verbindend dan samen lekker eten?
Kort na het eten nam Bilal tijd voor het gebed, tevens één van de vijf pijlers van de islam. Vaak wordt de iftarmaaltijd ingezet met een kort gebed. Bij grote iftars en in moslimlanden roept de imam hiertoe op. Dit wordt de ‘azan’ genoemd. In Turkije luiden zelfs kanonschoten om het gebed in te zetten. Bilal vertelde dat dit gebruik uit de tijd stamt dat de azan niet met luidsprekers werd omgeroepen. Om eraan te herinneren dat het gebed en de iftar kon starten werden daarom kanonschoten gelost. Naast de azan met luidsprekers klinken er nog steeds kanonschoten in Turkije. Ook schuift de ramadan elk jaar een stukje ‘naar achter’. De vastenmaand start telkens wat vroeger op het jaar. De gezellige avond werd afgesloten met een stukje Limburgse vlaai en een kopje thee.
Zoals eerder gesteld kaderde dit initiatief in het #IftarMee-project van vzw Fedactio. Om dit project te kaderen sprak ik met initiatiefnemer en Limburgs coördinator Fatih Cengiz.
Sam: Waarom organiseer je dit project?
Fatih: Bij Fedactio zijn we ervan overtuigd dat dit bijdraagt aan het versterken van sociale relaties en wederzijds begrip. Want onbekend maar onbemind. We hebben tal van vrijwilligers in onze vereniging. Deze vrijwilligers verwelkomen mensen en gezinnen bij hen thuis om een maaltijd te delen, ongeacht hun overtuigingen. Met dit initiatief willen we dialoog, diversiteit, pluralisme, samenleven, delen en gastvrijheid benadrukken door ontmoeting en gezelligheid aan te moedigen. Het project heeft tot doel de banden tussen verschillende gemeenschappen te bevorderen. Deze maaltijden zijn een gelegenheid voor iedereen om samen te komen, nieuwe vrienden te maken en van elkaar te leren.
Sam: Hoe is het project ontstaan?
Fatih: Bij de oprichting van Fedactio in 2010 werden onze leden aangemoedigd om kennissen en buren uit te nodigen voor een iftarmaaltijd. Het was eerder vrijblijvend. Maar sinds 2017 hebben we dit idee in een project gegoten. We zijn geïnteresseerde deelnemers gaan ‘koppelen’ met gastgezinnen. Op die manier kwamen ‘onbekenden’ bij elkaar over de vloer. Zowel moslims als niet-moslims. Het bereik werd groter en bruggen werden geslagen.
Sam: Hoeveel kost de deelname aan het project?
Fatih: Deelname is gratis. Geheel naar de sfeer van de ramadan. De heilige ramadanmaand is een maand van liefdadigheid en solidariteit. Daarom vinden we het logisch om geen deelnamegeld te vragen. Een geschenk meenemen naar het gastgezin is geen verplichting, maar wordt toch vaak gedaan. We vragen dat een eventueel geschenk past binnen de moslimtraditie: halal, geen alcohol, ….