Een zestal keer per jaar komen er in de Markthallen van Herk-de-Stad folkdansliefhebbers samen, om een ganse avond te dansen op live muziek. Het repertoire bestaat uit traditionele dansen die in de 19de eeuw reeds populair waren in vele streken van West-Europa: wals, polka, schottisch, bourrée, gavotte, mazurka, andro, jig, polska….Er komen tussen de 100 en 250 dansers, uit Limburg, maar ook uit de andere provincies, Brussel, Wallonië, Nederland, Duitsland.
Hoe is het begonnen? Wim Claeys organiseerde Boombals in de Boomstraat in Gent, om zijn leerlingen accordeon en vrienden muzikanten de kans te geven om op te treden. Hij daagde zijn vriend Luk Indesteege uit om ook in Limburg boombals te organiseren. Het eerste ging door op 23 oktober2003 in Godsheide, met Wim Claeys en zijn vrienden van de groep Balbrozijn op het podium. Dat smaakte naar meer en al vlug werd het ontmoetingscentrum van Godsheide te klein. Vanaf november 2024 gingen de Limburgse boombals maandelijks door in de Markthallen van Herk-de-Stad, met zijn schitterende houten dansvloer. Vanaf 2010 veranderde de naam in bal@herk omdat Boombal een commercieel product geworden was, met een beschermde naam… en Limburgers houden van hun eigen aanpak.Het aantal folkbals in Herk daalde naar 6 per jaar omdat de zaal niet vaker beschikbaar is. Als het van de danslustigen afhing zou er elke week bal mogen zijn. Geregeld is er een dansinitiatie in de vooravond of in de namiddag, en ‘s avonds treden er twee groepen op, uit binnen – en buitenland. In Herk-de-Stad zijn er inmiddels meer dan 150 folkbals geweest, en er hebben reeds meer dan 200 groepen gespeeld. Heel de organisatie draait soepel dank zij een twintigtal vrijwilligers en ook dank zij de medewerking van de Markthallen.
Hoe is het mogelijk dat deze oude dansen weer populair geworden zijn, terwijl vele volkdansgroepen in de coulissen verdwenen? Alles heeft te maken met de heropleving van de folkmuziek, die zijn oubollige aanpak achterliet. Vele jonge muzikanten kregen de smaak te pakken om het traditionele repertoire opeen moderne manier te spelen,met een mix van traditionele en nieuwe instrumenten, met eigen composities en met invloeden van pop en jazzmuziek.En die aanpak trekt vele jonge danslustigen aan. Zo ontstond een nieuwe erfgoedgemeenschap rond folkdansen, een evolutie die in gans Europa merkbaar is. De liefhebbers zien elkaar op vele lokale folkbals en op internationale folkdansfestivals met soms duizenden deelnemers. En bal@herk is een kleine schakel in die Europese ketting.Dit fenomeen heeft veel jonge muzikanten geholpen om professioneel met folkmuziek bezig te zijn, wat een grote muzikale kwaliteitsverbetering heeft geleid. Er zijn nooit zoveel folkmuzikanten in dit land geweest als nu. En folkbals trekken meer liefhebbers dan concerten. Zodoende kan het folkbalcircuit draaien zonder subsidies.
Tegelijkertijd met de muziek zijn ook de dansen geëvolueerd, zoals het een levende traditie past. Er ontstonden nieuwe varianten van de traditionele dansen, en er is vrijheid op de dansvloer. Er is een groot verschil met volksdansen: dat is een re-enactment van oude tradities op een podium voor een passiefpubliek. Bij het folkdansen is er geen publiek, de dansers zijn hedendaags gekleed en zijn zelf actief.Een ander belangrijk aspect is door een danser goed verwoord: de boodschap is dat er geen boodschap is. Het succes van folkdansen wordt ook bepaald door de dansomstandigheden: in tegenstelling tot wat er gebeurt in een dancing kunnen de deelnemers elkaar zien, aanraken, spreken, horen… Ook de mix van leeftijden is merkwaardig te noemen: er zijn liefhebbers van 8 tot 80 jaar!