In 2002 begon Jef Mertens, intussen 83 jaar oud, met het schrijven van spreuken op een spreukenbord langs zijn straat in Lommel. Om een glimlach te tonen op anderen hun gezicht, voorbijgangers kritisch aan het denken te zetten of gewoon te laten stilstaan bij de actualiteit.
De eerste spreuken
Jef werd geïnspireerd door Piet, een neef van zijn vrouw, Marjet. Die startte in Zutendaal met een soortgelijk initiatief en zei meteen dat het ook nog wel iets is voor Jef. Waarom ook niet? Hij begon eraan. ‘Elke wèèk ietjoews’ in het Lommels dialect, of ‘elke week iets nieuws’.
Op zaterdagochtend denkt Jef – samen met Marjet en hun jongste zoon Rob – nog een laatste keer na over de spreuk die op het bord komt. Die schrijft hij de nieuwe spreuk met een afwasbare stift op het bord, en dan kunnen de Lommelaars er weer een week lang van genieten.
Het liefst schrijft Jef over de lokale gebeurtenissen in Lommel en dat doet hij soms ook in het dialect. Het is tenslotte ook zijn geboortestad. Het siert Jef dat hij goed nieuws wil delen met anderen. Wanneer een Lommelaar voor een sportprestatie staat, denkt Jef al na over de spreuk wanneer er goud wordt behaald. Ook tijdens feestdagen of speciale gebeurtenissen wordt het spreukenbord actief gebruikt. In de week waarin sinterklaas viel, stond ooit op het bord ‘Sinterklaas, vergeet ons bord niet’. En later hing er effectief een snoepzakje aan het bord.
Red het bord
In juli 2010 kreeg Jef, toen nog voorzitter van de Vriendenkring Koning Leopoldlaan, te horen dat zijn bord niet mocht blijven staan omwille van de bouw van een appartement. De moed zakte hem in de schoenen. Heeft het dan nog wel zin?
Online werd een stemplatform opgericht om zo ook te meten wat het enthousiasme van de Lommelaar was voor het spreukenbord. Haalden ze 1000 stemmen voor 1 augustus,dan verhuisden ze het bord naar een andere plek. Het nodige aantal stemmen was in geen tijd binnen en zo geschiedde: Het spreukenbord kreeg een nieuwe bestemming, 100 meter verderop.
Een mooie verdienste
Na de redding van het bord en tien spreuk jaren later, ontving Jef op 2 december 2022 de Gouden Erepenning van de stad Lommel. Ter gelegenheid daarvan werd een boekje met 20 jaar spreuken, dat zijn er meer dan duizend (!), gemaakt door de stad Lommel en Erfgoed Lommel. Wat een aantal! Anderen konden ook meegenieten en een exemplaar kopen. Ze gingen vlot over de toonbank want er kwam zelfs een tweede druk. De boekjes zijn helaas niet meer verkrijgbaar.
Samen met zijn gezin houdt Jef mooie herinneringen aan die feestelijke dag over. Hij blikt terug met een groot gevoel van erkenning en dankbaarheid en zou het zo opnieuw willen herbeleven. Zo lang Jef nog kan, blijft hij schrijven.
Enkele van zijn mooiste en meest doordachte spreuken:
“Brexit: EU teruggeschroefd door Engelse sleutel” (geschreven in 2016, naar aanleiding van de Brexit);
“Kan iemand eens in Korea gaan vragen hoe je dat oplost, z’n Noord-Zuidverbinding?” (geschreven in 2018, naar aanleiding van de werken aan de Noord-Zuidverbinding tussen Lommel en Eindhoven);
“Is uw buxus ook mot-tig?” (geschreven in 2018);
“Bidden voor Biden is notforbidden” (geschreven in 2020, naar aanleiding van de Amerikaanse verkiezingen);
“Voelen klimaatontkenners nu geen nattigheid?” (geschreven in 2021, naar aanleiding van de overstromingen).
