Haringhappen, onderdeel van de carnaval
Vanaf de tweede helft van de 19° eeuw maakte carnaval een stevige evolutie door richting Rijnlands carnaval. De oorzaak hiervan ligt bij de brikkenbakkers. Veel Maaslanders – vaak ganse gezinnen – trokken ten gevolge van de armoede die heerste naar het Rijnland, om daar ongeveer een half jaar als seizoensarbeider te werken in de steenbakkerijen. Zij brachten het uitbundige carnaval mee naar hier. Of het haringhappen een rechtstreeks gevolg hiervan is, is niet duidelijk. Maar de brikkenbakkers hebben hoogst waarschijnlijk wel het ‘hossen’ van café tot café naar het Maasland overgebracht.
Haringhappen op Aswoensdag
Carnavalsvierders sluiten het driedaagse carnavalsfeest af met haringhappen. Volgens de traditie is dit een moment om het feest van de afgelopen dagen af te sluiten en tevens het begin van de vastentijd. Dit haringhappen stamt uit de tijd dat tijdens de hele vastentijd (van Aswoensdag tot Pasen) geen vlees, maar wel vis mocht gegeten worden. Tegenwoordig is haringbijten vooral een moment om terug te blikken op het gezellige feest dat voorbij is én om de overtollige alcohol van de laatste dagen te verwerken. De haringen worden uit de hand gegeten. De haring (maatjesharing) worden vastgehouden aan de staart en eventueel ‘gedoopt’ in fijngesneden ui. Vervolgens eet men de haring op, te beginnen aan de kant waar de haringkop gezeten heeft. Volgens Jean-Pierre Segers, lid van de Kunstkring A. Sauwen is haringhappen pas later in het leven geroepen om de vasten goed op te starten. Heel vroeger sloten de pastoors de cafés op Aswoensdag. Het is pas na het afzwakken van de kerkelijke macht dat haringhappen in cafés mogelijk werd en dat carnavalsvierders door de straten van Stokkem hossen van café tot café om ‘hieringe te biete’.
“Hiering biete” in Stokkem
Na een flinke wandeling naar Heppeneert – waar goed weer afgebeden wordt voor de carnavalsstoet – zakken de carnavalisten van de ‘c.v. Raod van Wis tot Manjel’ af naar de cafés van Stokkem. Elk café (in vroegere jaren ooit 49 naar heden slechts 4 caféhuizen) biedt gratis haring aan tot in de vroege uurtjes. Elk café bepaalt zelf welke soort haringen en op welke manier dit aangeboden wordt.
“Vettige haringen leggen een stevige bodem voor de alcohol die genuttigd wordt”, legt Raf Bouduin uit. Na twee dagen vollebak alcohol genuttigd te hebben, kan een vettige haring het lichaam de nodige zorg toedienen. Haring bevat veel vitamines.
In café De Kring – dit jaar het uitverkoren prinsenkot – werden voor deze gelegenheid maar liefst 400 haringen aangeschaft. Ten gevolge van de financieel-economische crisis is de aankoopprijs verdubbeld en de haringen zijn verkleind.
Raf Bouduin is inmiddels al ongeveer 44 jaar lid van de carnavalsvereniging. Carnaval is hem met de paplepel ingegeven door zijn grootvader. Volgens hem bestaat haringhappen reeds vanuit zijn kindertijd. Alhoewel haringhappen een spontaan initiatief is van de cafébazen, wil de carnavalsvereniging deze traditie in ere houden. Zelfs de jeugdprins, die haring geen lekkernij vindt, moet eraan geloven om een haring te happen. Iedereen doet zich de moeite.
Uitbeelding van het ‘hossen’ in Stokkem: carnavalsvierders springen en dansen door de straten van café tot café.