De spaarkas van Niel-bij As

Buurthuis Statiewijk Niel-bij-As

Het buurthuis Statiewijk van Niel-bij-As viert dit jaar zijn 40-jarig bestaan. Ze hebben daar een spaarkas en die gaat al mee sinds het ontstaan van het buurthuis. Zeer waarschijnlijk is de spaarkas mee naar het buurthuis gekomen vanuit café Verdcourt, tegenover het station in As, enkele honderden meters van het buurthuis verwijderd. Hier vergaderden de leden van het buurtcomité voor het ontstaan van het buurthuis.

Café de la gare Stoilants-Verdcourt

De oorspronkelijke spaarkas in café Verdcourt is waarschijnlijk in leven geroepen om de spaarders een extra zakcentje te kunnen geven tijdens de jaarlijkse kermis, de derde zondag van september. De oorspronkelijk kas is mee naar het buurthuis verhuisd toen het café de deuren sloot. In de loop van de jaren is de spaarkas vervangen door een nieuw exemplaar, gemaakt door een van de bestuursleden.

De oorspronkelijke doelstelling was: sparen voor een extraatje tijdens de jaarlijkse kermis. Door de jaren heen is er een tweede doelstelling bijgekomen, namelijk de kinderen en kleinkinderen van de spaarders gratis te laten deelnemen aan het Sinterklaasfeest dat door het buurthuis wordt georganiseerd. Iedereen is welkom maar enkel de spaarders hebben dit voordeel, alle andere deelnemers aan het Sinterklaasfeest betalen een bijdrage in de onkosten.

nota spaarkas

Er bestaat geen specifiek reglement, wie wil sparen kan dat elke zondag tussen 10u30 en 12u30. Om 12u30 wordt de kas gelicht en zorgt de verantwoordelijke (schatbewaarder van de vzw) ervoor dat alles netjes genoteerd en bijgehouden wordt. ’s Vrijdags voor de kermis wordt voor iedere spaarder een enveloppe met het gespaarde bedrag klaargemaakt en overhandigd.

 Er is geen boete bij niet sparen zoals dit in vele cafés wel het geval was, daar was je verplicht om wekelijks te sparen, zo niet moest je een boete betalen die dan weer in een aparte pot terecht kwam, waarmee een jaarlijkse souper werd gefinancierd.

Iedereen die in het buurthuis komt, mag/kan sparen. Men hoeft bijvoorbeeld geen lid te zijn van de vzw. Op dit moment wordt er door 30 tot 35 mensen gespaard. De kas heeft 100 spaarvakjes. Als je weet dat er wekelijks tussen de 40 en de 50 bezoekers op zondagvoormiddag iets komen drinken, gaat het hier over een vrij groot aantal spaarders.  Sommige spaarders sparen niet alleen voor zichzelf maar ook voor hun kinderen, ze nemen dan naast een spaarvakje voor zichzelf nog 1, 2 of meer spaarvakjes voor hun kinderen, zodat ze die tijdens de kermis een extra centje kunnen meegeven.

spaarkas buurthuis Statiewijk

Het gebruik is goed ingeburgerd, er zijn zelfs spaarders die, als ze niet komen buurten uit tijdgebrek of andere activiteiten, toch nog snel binnenspringen voor 12u30 om zeker te kunnen sparen. Anderen die de klok niet zo goed in de gaten hebben, zullen zich tegen 12u30 toch nog reppen om zeker te kunnen sparen die zondag.

Zolang het buurthuis blijft bestaan, zal ook de spaarkas blijven. Het grootste probleem is dat er heel moeilijk nog nieuwe vrijwilligers/bestuursleden gevonden worden die de werking willen overnemen. Als die niet gevonden worden, zal met het uitdoven van het buurthuis ook het gebruik van een spaarkas waarschijnlijk verdwijnen. Maar zolang het buurthuis bestaat, zal zeker ook de spaarkas in gebruik blijven.

Interview op 18 april 2024 door Karel Baeten met Valeer Hoogmartens, bestuurslid vzw Buurthuis sedert 25 jaar in  Buurthuis Statiewijk, Nielerlaan 106, 3665 As.

Nog een ander spaarkasverhaal is te lezen in de bijdrage van Ingeburg Digneffe over de Hasseltse spaarkas in de Vaart van Maastricht: https://volkskunde-limburg.be/wp-content/uploads/2022/09/Spaarkassen-in-De-vaart-van-Maastricht-Ingeburg-Digneffe.pdf

Plaats een antwoord

Limburgs Volkskundig Genootschap